MOJA PRACA W KATEDRZE PROJEKTOWANIA WYDZIAŁU RZEŹBY ASP

Jak wynika z kalendarium mojego życiorysu właściwe całe życie zawodowe związane było z Wydziałem Rzeźby Akademii i to tylko z jedną Katedrą i Pracownią Projektowania Architektoniczno-Rzeźbiarskiego.

Tak więc zainteresowanie moje „przestrzenią znaczeniowo-emocjonalną” było naturalnym następstwem podwójnego przygotowania i stanowiło istotę wszelkich działań i fascynacji.

Podwaliny programowe tej katedry stworzył doc. Jan Krug, który w 1972 objął jej prowadzenie. Wyodrębnił dwie pracownie: – Propedeutyki Projektowania i Projektowania Architektoniczno- Rzeźbiarskiego. Kolejni kierownicy katedry: Prof. Józef Sękowski i Prof. Andrzej Getter. Rozwijali i budowali autonomię tej jednostki artystyczno-dydaktycznej aż do roku 2010 kiedy Pracownia Propedeutyki przekształcono w Pracownie Rzeźby w Przestrzeni Publicznej prowadzonej przez Prof. Krystynę Orzech.

Wówczas pojawił się zamysł wykorzystania bogatego dorobku  katedry w celu wyodrębnienia nowego kierunku – Projektowania Architektoniczno-Rzeźbiarskiego na Wydz. Rzeźby. Mimo starań, do realizacji tego pomysłu z różnych powodów,  jednak nie doszło ale pozostały interesujące materiały programowe  recenzje i pisma opisujące stan gotowości w tym zakresie.

Dlatego zamiast opisywać bogatą historię bardziej wiarygodne będzie przytoczyć dwie recenzje dotyczące działania katedry w związku ze staraniami o finansowanie projektowanej publikacji „Przestrzeń – czas – forma” oraz mój emocjonalny list otwarty z 2010 r skierowane do Rady Wydz. Rzeźby uzasadniający potrzebę takich działań.

Recenzja Andrzeja Jocza – profesora sztuk plastycznych, profesora zwyczajnego Politechniki Łódzkiej – kierownika Zakładu Rzeźby Instytutu Architektury i Urbanistyki, profesor zwyczajnego Wyższej Szkoły Informatyki i Umiejętności w Łodzi – kierownika pracowni rzeźby Wydziału Sztuk Pięknych i Projektowych, do 2011 r. profesora zwyczajnego Akademii Sztuk Pięknych w Lodzi i profesora Wydziału Pedagogiczno-Artystycznego Uniwersytetu Adama  Mickiewicza w Poznaniu.

Publikacja pt. PRZESTRZEŃ – CZAS – FORMA to odkrywcza i pożądana  inicjatywa wydawnicza prezentująca istotny, interdyscyplinarny wymiar kształcenia w zakresie rzeźby. Relacja pomiędzy zmienną sylwetą formy rzeźbiarskiej w jej nieustannym obrocie czasoprzestrzennym a kontekstem przestrzeni architektonicznej, urbanistycznej, plenerowej określa najbardziej doniosłą rolę rzeźby jako elementu determinującego jakość przestrzeni publicznej oraz decydującego o formalnej ekspresji w rozwiązaniach pomnikowych czy realizacjach kompozycji przestrzennych reprezentujących  stylistykę wynikającą z genealogii sztuki współczesnej.  . Działania plastyczne w kontekście przestrzeni urbanistycznej poszerzone o przekaz treściowo-znaczeniowy stanowią interesujące przykłady autorskich a zarazem unikatowych dzieł sztuki i w tym sensie otwierają nowe perspektywy rozumienia projektowania architektoniczno – rzeźbiarskiego jako autonomicznej specjalizacji w obrębie sztuk  plastycznych.

W pejzażu dydaktyki plastycznej na poziomie szkół wyższych projektowanie architektoniczno-rzeźbiarskie na Wydziale Rzeźby ASP w Krakowie jest wspaniałą afirmacją nurtu racjonalistycznego sztuki współczesnej., bogatego w tradycje odkryć  Paula Cezanne‘a, potem kubizmu, wynikającego z niego konstruktywizmu i  wszelkich tego konsekwencji łącznie z abstrakcją geometryczną i ageometryczną. Powyższa opinia wynika ze znanego mi od wielu lat programu nauczania profesora zw. Andrzeja Gettera, który posiada wybitny i unikalny   dorobek naukowo-dydaktyczny w skali ogólnopolskiej. Jest to skutkiem ugruntowanej metodologii interdyscyplinarnego procesu projektowego, którego głęboki fundament opiera się na suprematyzmie (czystej formy) Kazimierza Malewicza i na neoplastycyzmie Pieta Mondriana wzbogaconych ideą  organicznych form Arpa, Brancusiego, Moor”a czy Corbusiera. Ostateczny, wykrystalizowany unikatowy program Katedry Projektowania Architektoniczno-Rzeźbiarskiego na Wydziale Rzeźby ASP w Krakowie również w istotnym stopniu wynika z wieloletnich, ewoluujących osobistych doświadczeń  twórczych i dydaktycznych założyciela katedry – profesora Andrzeja Gettera.

 Jako autor i zarazem wykonawca kompozycji przestrzennych w przestrzeni  urbanistycznej , architektonicznej i plenerowej stwierdzam, że istotnym zabiegiem w działaniach w  dobie współczesnej w zakresie projektowania architektoniczno-rzeźbiarskiego jest uświadomienie zainteresowanym ,w tym studentom-projektantom, konieczności  traktowania przestrzeni publicznej jako wielowymiarowego zjawiska o nieobliczalnym potencjale treści, znaczeń, symboli i różnorodności języka  plastycznego generowanego przez scenę publiczną. Zrealizowane w latach 2011 – 2013 kompleksowe opracowania projektowe dla krakowskich dzielnic Nowej Huty i Kazimierza są znakomitym przykładem odpowiedzialnego myślenia o przestrzeni publicznej.

Dotychczasowe osiągnięcia w powyższym zakresie nie doczekały się publikacji podejmującej próbę całościowego ujęcia problematyki projektowania architektoniczno – rzeźbiarskiego. Kolejnym istotnym założeniem publikacji pt. PRZESTRZEŃ – CZAS – FORMA jest próba nakreślenia perspektyw rozwoju projektowania architektoniczno – rzeźbiarskiego jako autonomicznej dyscypliny sztuki, interesującej dziedziny interdyscyplinarnych badań naukowych oraz nowego kierunku studiów. Zagadnienie  funkcjonowania rzeźb- kompozycji przestrzennych w przestrzeni publicznej jest bardzo aktualnym wyzwaniem dla naszej dojrzewającej cywilizacji i wymaga dużego wysiłku popularyzatorskiego.

Łódź, 27 stycznia 2014 – Andrzej Jocz

***

Stanisław Radwański – profesor zwyczajny

Akademia Sztuk Pięknych w Gdańsku, Targ Węglowy 6, 80-836 Gdańsk

Kształcenie w zakresie projektowania architektoniczno – rzeźbiarskiego na Wydziale Rzeźby ASP w Krakowie, od czasów powojennych, stanowi  jeden z bardziej interesujących i istotnych elementów dydaktyki na uczelniach plastycznych. Charakterystyczne rozumienie przestrzeni architektonicznej w kontekście kreacji rzeźbiarskiej ukształtowane na Wydziale Rzeźby krakowskiej Akademii  bywało  inspiracją dla współpracy przy podobnych inicjatywach dydaktycznych na innych uczelniach plastycznych. Projektowanie architektoniczno – rzeźbiarskie, jako pojęcie adekwatne dla działań interdyscyplinarnych, powstało na ASP w Krakowie gdzie zyskało rangę Katedry, istotny walor dydaktyczny oraz  metodologię procesu projektowego. Katedra Projektowania Architektoniczno – Rzeźbiarskiego posiada wybitny dorobek naukowo – dydaktyczny oraz w sposób istotny kształtuje specyfikę oferty dydaktycznej Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie.

Przewidywana publikacja pt. PRZESTRZEŃ – CZAS – FORMA, będzie prezentowała rozwój idei projektowania architektoniczno – rzeźbiarskiego, formułowała perspektywy interdyscyplinarnego kształcenia studentów w tym zakresie, oraz definiowała obszary badań przestrzeni publicznej w aspekcie walorów plastycznych, emocjonalno – znaczeniowych oraz uwarunkowań historyczno – kulturowych. Publikacja przybliży sylwetki dotychczasowych i obecnych pedagogów Katedry (m.in. doc. Jana Kruga i prof. Józefa Sękowskiego) oraz zaprezentuje interesującą metodologię procesu projektowania.

Gdańsk styczeń 2014 – Stanisław Radwański

Dla historycznej ścisłości należy dodać że przewidywana publikacja nie ukazała się z powodu nie uzyskania środków finansowych.

Przytoczenie oryginalnej treści mojego „listu otwartego” ma na celu przybliżenie skróconej historii powstania i rozwoju Katedry w kontekście proponowanych przemian programowych i organizacyjnych. Niestety te starania również skończyły się niepowodzeniem i nie miały wpływu na rozszerzenie oferty programowej Wydziału Rzeźby.

Prof. zw. Andrzej Getter – Pracownia  Projektowania Architektoniczno – Rzeźbiarskiego